Om me te verdiepen in het thema heb ik het goed lang uitgesteld om iets voor deze maand op papier te zetten en dat ging me gelukkig goed af (het uitstellen, niet het op papier zetten). Nu is dit in alle eerlijkheid geen volledig correcte weergave van mijn planning. De eerste stukjes research heb ik veel eerder dan ik normaal zou doen al in een bestandje gezet met de volle intentie het blog over “uitstelgedrag” juist veel vroeger klaar te hebben dan normaal. Ik had immers een volle maand langer gezien de geplande zomer-/vakantiestop.
De gewoonte om belangrijke zaken uit te stellen staat niet bekend als positieve karaktertrek en is schijnbaar van geen nut voor zowel de persoon in kwestie als eventuele betrokkenen. Hoewel ik me er bewust van ben dat er een zeker gevoel van comfort zou ontstaan als ik zo iets als een blog eens ruim voor de deadline klaar zou hebben, heeft dat niet het effect dat ik er ook daadwerkelijk tijdig mee aan de slag ga. Gezien de hoeveelheid informatie die te vinden is over uitstelgedrag, motivatie, prioriteren en aanverwante zaken lijk ik daarin niet de enige te zijn.
Uitstelgedrag heeft de interesse gewekt van vele wetenschappers, zo ook van onderzoekers van de afdelingen Neuroscience en Behavioral Genetics aan de universiteit van Colorado Boulder (1). Na het vinden van een samenhang tussen impulsiviteit en uitstelgedrag, in combinatie met genetische aanleg, zochten zij een verklaring. Redenerend vanuit evolutionair oogpunt kan die verklaring liggen in de meerwaarde van impulsiviteit als overlevingsstrategie, aangezien impulsiviteit draait om reageren op iets wat nú gebeurt. Het is niet moeilijk voor te stellen dat het zinnig is om veel aandacht te hebben voor het vraagstuk “Wat te doen met de naderende sabeltandtijger”. Dat andere actiepunten dan automatisch naar de langere termijn verschuiven is van secundair belang; als het je op dit moment nog niet opeet, is er kennelijk ruimte om er pas later werk van te maken.
In juni..ahum juli 2016 lijkt het toch wat kort door de bocht om de gehele oorzaak van uitstelgedrag toe te schrijven aan de sabeltandtijger. We weten inmiddels de meeste impulsen, waar we destijds aan toegegeven zouden hebben, vrij aardig te onderdrukken. Het sabeltandtijger-argument hangt wel samen met die balans tussen het huidige moment en de langetermijndoelen, die in alles wat te lezen valt over uitstelgedrag terug komt. De hoofdvraag die men tracht te beantwoorden is waarom we ons gedrag in het huidige moment niet afstemmen op onze doelen voor de lange termijn. Zeker gezien we nog maar zelden worden opgegeten en we onze doelen voor de lange termijn toch ergens wel degelijk belangrijker vinden dan nog één aflevering van die Netflix serie.
Een verzameling van oorzaken en argumenten, opgebouwd uit persoonlijke interesse in het onderwerp:
- De meest voor de hand liggende: sommige taken hebben in zichzelf een heel herkenbare aanleiding waarom we er niet direct haast mee maken. Denk aan het plannen van die afspraak bij de tandarts of het opruimen van de zolder. Hoewel we erkennen dat het belangrijk is, voelen we weerstand om deze taak te ondernemen.
- Persoonlijk heb ik het sterke vermoeden dat gewenning een sterke rol speelt; gewoontevorming versterkt door positieve bevestiging iedere keer dat je een doel ondanks uitstelgedrag alsnog weet te behalen. Ergens ontwikkel je de verwachting dat je het last-minute nog wel geregeld krijgt. (En zo vind je jezelf op zondagavond werkend aan een blog wat morgen online moet staan)
- “Self-handicapping”: een methode die met name gebruikt wordt om het gevoel van eigenwaarde te beschermen, voor het eerst beschreven door Sociaal Psychologen Edward E. Jones en Steven Berglas (2). Het komt neer op het opwerpen van obstakels, om deze later als oorzaak van falen aan te kunnen wijzen. Bijvoorbeeld zeer weinig tijd steken in de voorbereiding van een examen, om bij onvoldoende resultaat te kunnen zeggen “Dat zag ik wel aankomen, ik had er ook bijna niets voor gedaan”. Mocht iemand dit blog van matige kwaliteit vinden, ik ben er ook pas laat aan begonnen.
3 b.) De extra bevestiging bij onverwacht succes na self-handicapping. Toch een literaire prijs voor dit blog? Ach, dat heb ik op een zondagavond uit m’n mouw geschud.. - Wat we ook niet kunnen negeren, vaak letterlijk, zijn de eindeloze opties tot afleiding die geboden worden door mobiele telefoons en het internet. – Wat wás je van plan te gaan doen, toen je dit blog ging lezen? Het is zeer verleidelijk om iets waar je nú een goed gevoel van krijgt de voorrang te geven over iets waarvan je ergens wel weet dat je er achteraf blij mee zal zijn. Een verschijnsel wat het “Stanford Marshmallow Experiment” (3) in de jaren ’60 al aantoonde met jonge kinderen. Geef ze ze keus tussen nu één spekje of straks twee, en dat ene spekje blijkt toch vaak te verleidelijk om te laten staan. Er is overigens ook zeer veel onderzoek te vinden wat die neiging om voor een kleinere beloning nu, of een grotere beloning straks te kiezen, koppelt aan een veelvoud van eigenschappen en gevolgen daarvan. Een aanrader om eens op te zoeken als je (geen) tijd hebt.
- De balans tussen dit moment en lange termijn doelen is ook terug te zien in de “Eisenhower Matrix”. Voormalig president van de VS Dwight D. Eisenhower sprak in 1954 “I have two kinds of problems, the urgent and the important. The urgent are not important, and the important are never urgent.” Hij schreef dit zelf toe aan een voormalig voorzitter van de onderwijsinstelling waar hij zijn toespraak hield, het is echter de naam van Eisenhower zelf die verbonden is geraakt aan de uitspraak en de matrix die men hier later op gebaseerd heeft. Met op de ene as “belangrijk” en “onbelangrijk” en op de andere “dringend” en “niet dringend” ontstaan vier velden. Het veld met “dringend” en “belangrijk” bevat zowel de sabeltandtijger als een blog in de laatste uren voor de deadline. Onder “dringend” en “niet belangrijk” valt bijvoorbeeld een rinkelende telefoon; het onderwerp van gesprek hoeft van geen enkel belang te zijn maar het gerinkel zet ons aan tot onmiddellijke actie.
De Eisenhower Matrix is natuurlijk niet zozeer een argument of oorzaak voor uitstelgedrag als wel een visuele weergave van alles wat onze tijd vraagt. Tevens wordt deze tabel ingezet om talloze adviezen vorm te geven, voornamelijk met het doel om op den duur te voorkomen dat er zaken in het “belangrijk” en “dringend” vak komen te staan die eigenlijk al voor die fase opgelost hadden kunnen worden. Dat vak zou in theorie namelijk alleen belangrijke zaken hoeven bevatten die acuut zojuist zijn opgedoken, zoals sabeltandtijgers.
Met of zonder Eisenhower Matrix zijn er hele boekenkasten en oneindig veel websites geweid aan gerelateerde thema’s. De echte uitstel-specialist kan zich verdiepen in alles van (zelf-)motivatie, prioriteren en timemanagement tot het oefenen van focus en wilskracht. Sommige tips die heel praktisch toepasbaar en veelbelovend lijken, vallen in onderzoek door de mand. Zo bleek het zelf stellen van tussentijdse deadlines slechts matig tot geen effect te hebben (4).
Zo hier en daar is bewijs voor methoden die wel invloed hebben. Onderzoek wat vorig jaar is gepubliceerd (5) toont aan dat de oplossing veel te maken heeft met die balans tussen “nu” en lange termijn. Uitgangspunt was de menselijke neiging om zich te richten op het “nu” en toekomstige problemen als het ware aan de toekomstige zelf over te laten, met als voorbeeld sparen voor het pensioen. Dit patroon werd doorbroeken door te variëren met de eenheden waarin tijd beschreven werd. Tijd gemeten in jaren zette minder aan tot actie dan tijd gemeten in dagen. De toekomst moet dichtbij voelen.
Mijn volgende blog moet dus niet af over twee maanden, maar over 1464 uur.
Referenties
Gustavson, Daniel E., Miyake, Akira, Hewitt, John K., Friedman, Naomi P., Psychological Science june 2014 vol. 25 no.6 1178-1188 https://pss.sagepub.com/content/25/6/1178
Jones, Edward . E, Berglas, S., Personality and Social Psychology Bulletin April 1978 vol. 4 no. 2 200-206 https://psp.sagepub.com/content/4/2/200.abstract
Mischel, Walter; Ebbesen, Ebbe B.; Raskoff Zeiss, Antonette (1972). “Cognitive and attentional mechanisms in delay of gratification.”. Journal of Personality and Social Psychology 21 (2): 204–218.
Bisin, Alberto, Hyndman, Kyle, NBER Working Paper no 19874 jan. 2014 https://www.nber.org/papers/w19874
Lewis, Neil A., Oyserman, Daphna, Psychological Science June 2015 vol. 26 no. 6 816-825 https://pss.sagepub.com/content/26/6/816
